Categorie archieven: algemeen

Nadat vorig jaar de Open Dag bij het Edes Wijn en Bier Gilde een enorm succes was, hebben we besloten dit te herhalen. Zaterdag 10 februari gooiden we opnieuw de deuren open van 10.00 tot 14.00 uur.

Er werd in vijf brouwketels bier worden gebrouwen en uiteraard waren de brouwers graag bereid om van alles over hun hobby te vertellen.

De wijnmakers hadden een tafel waar zij boeken, materialen en proefflesjes hadden staan.  Voor het maken van echte druivenwijn hoef je echt niet meer de grens over. In de zeventiende eeuw kende Nederland al wijngaarden. Vanaf 1743 werd het kouder, waardoor de opbrengst laag was. Een top wijnjaar was 1811, het jaar van ‘de vermarden komeet’, Nederland kende een zeer hete zomer. “Zelfs de Suresnes was uitstekend”, is te lezen in de geschiedenis boeken.  De Suresnes was een druif die naar Nederland was gehaald, ze kwam van één een van de meest gecultiveerde wijngaarden nabij Parijs.

Met de komst van de druifluis en het feit dat Napoleon ervan overtuigd was dat je alleen in Frankijk echte wijn kon maken, verdwenen die wijngaarden uit Nederland. Dankzij ent-technieken, die de druif resistent maakt voor de gefreesde luis, kon de wijndruif weer naar Nederland gehaald worden.

Er zijn verschillende leden van het Edes Wijn en Bier Gilde die hun eigen mini wijngaard in de buurt van hun huis hebben.

Ook de likeurmakers vertelden van achter hun tafel met boeken en gereedschappen vol enthousiasme over hun hobby. Helaas liet de ruimte het niet toe om demonstraties te geven. Wellicht iets om voor een volgende keer over na te denken.

Op de agenda stond de Algemene Leden Vergadering. Omdat vorig jaar de opkomst ongekend hoog was, had de activiteitencommissie daar dit jaar al rekening mee gehouden door extra tafels klaar te zetten. Maar ook nu bleek dat ‘wie te vroeg rekent, moet nog een keer overrekenen’. De opkomst was dit jaar nog hoger, dus er mochten weer tafels en stoelen worden bijgezet. Uiteraard is het bestuur daar erg blij mee, want een ALV staat nu eenmaal niet bekend als de meest populaire avond.

Vanuit het bestuur wordt er vaak vanuit gegaan dat de commissies ‘hun taken wel doen waardoor er eigenlijk te makkelijk vanuit gegaan wordt dat zij dit wel willen blijven doen’, is een vast punt op de agenda waarbij per commissie een vertegenwoordiger wordt aangewezen om te vertellen wat er binnen hun commissie leeft. Op zo’n moment kan er ook gekeken worden of er behoefte is aan extra handen, maar ook om aan te geven dat het lastig is om betaald werk en vrijwilligerswerk binnen de commissie, combineren teveel kan zijn en dat men ‘een stapje terug zou willen doen’.

Om de avond ordelijk, maar ook aangenaam te laten verlopen, was het aan de voorzitter om af en toe’ de teugels te laten vieren, om ze daarna weer aan te trekken’. Oftewel hij liet het toe dat er onderling op elkaar gereageerd werd en er kleine gesprekjes plaats gingen vinden, maar vervolgens bracht hij het gesprek weer terug naar de vergadering. Ik denk dat hij daar wel in geslaagd is.

Nederland telt naar schatting rond de 20.000 hobbybrouwers en 15.000 hobby wijnmakers. Ongeveer de helft hiervan is lid van een vereniging, vaak ‘Gilde’ genoemd. De leden komen 10 keer per jaar bij elkaar om verdieping te zoeken in hun hobby.

“De benaming ‘Gilde’ wekt helaas de indruk dat je heel goed moet kunnen brouwen, voordat je bij deze vereniging toegelaten wordt, maar niets is minder waar,” zegt Niels, voorzitter van het Edes Wijn en Bier Gilde. “Ze zijn juist ontstaan om de beginnende wijnmaker of bierbrouwer les te geven in het ambacht.” Er zijn inmiddels tientallen boeken waar je informatie uit kunt halen, maar het is nog niet mogelijk om met het boek in de hand te ontdekken wat er gedaan moet worden wanneer je een brouwfout hebt gemaakt. Juist dan zijn ervaringen van brouwers die kijken, ruiken, proeven en vragen een fijne manier om er achter te komen wat en waar het fout ging.

Tijdens de open brouwdag zullen hobby wijnmakers en bierbrouwers laten zien dat een instap naar deze hobby geen vermogen hoeft te kosten. Zij zullen alle vragen proberen te beantwoorden.

Ben je nieuwsgierig, je bent zaterdag 10 februari 2024 tussen 10:00 en 14:00 uur van harte welkom. Het adres is Wijkcentrum De Kolk, Schaapsweg 7a, Ede. Te bereiken over het weggetje tussen het café en een bomenhaag of de wat ruimere inrit aan de Kolkakkerweg 7.

Kom een kijkje nemen in de keuken van de hobbyvereniging voor bierbrouwers en wijnmakers.

Na een aantal huishoudelijke mededelingen nam Diny het woord bij de wijnmakers. Zij hield een lezing over wijngist. Bij het maken van wijn begint de keus in eerste instantie bij het soort fruit. Druiven, appels of peren. Een enkeling waagt zich aan groente, zoals peterseliewijn. Een niet onbelangrijke keuze is die van je wijngist, iets wat bijna een ‘ondergesneeuwd kindje’ is. Ook de vergistingstemperatuur speelt steevast een belangrijke rol. 

Hier heeft Diny uitgebreid bij stil gestaan:

• waaruit bestaat gist?
• wat doet gist?
• welke gist?

Als het goed is, krijgen de wijnleden hierover de informatie op papier toegestuurd. Later wellicht meer hierover.

In november 2023 heeft de Wijn Keurmeesters Groep de wijnen voor de gildewedstrijd gekeurd en de uitslag werd op 11 januari 2024 bekend gemaakt:

• Atie Klerk: Regent – Rondo met 92 punten
• Atie Klerk: Regent – Triomphe d’Alsace 83 punten
• Jasper van Schaik: Appel druif 80 punten

Bij de bierbrouwers kregen vader en zoon Hammink het woord. Naar aanleiding van een hardnekkige infectie die tijdens het koelen van de wort in het bier terecht is gekomen tijdens een gezamenlijke brouwdag, hebben vader Gerrit en zoon Jaap, beiden keurmeesters van het Bier Keurmeesters Gilde, een lezing gegeven over dit probleem.

“In de tijd dat wij nog eigenaar waren van de Heidebrouwerij hebben we ruim anderhalve maand niet kunnen brouwen vanwege dit probleem,” vertelde Gerrit. “We lieten onder andere monsters analyseren van het wort voor de tegenstroomkoeler en erna. Zo konden we het probleem opsporen.” Het probleem zat in de koelinstallatie. Een vorige eigenaar had ooit lekkage en heeft dit probleem op een goedkope manier op willen lossen. In plaats van nieuwe pakkingen te kopen, gebruikte hij vloeibare pakking. Iets teveel van die kit en je krijgt draden in je koelsysteem en die zijn uitermate geschikt voor bacteriën. “Na alle pakkingen vernieuwd te hebben, hadden we gehoopt van het probleem af te zijn, maar inmiddels hadden de koloniën zich zo diep in de platen genesteld, dat er naar nog een andere oplossing gezocht moest worden,” vulde Jaap aan.

“Tijdens een bezoek aan een brouwer in Italië kwam ik in contact met een brouwer die zweert bij Enzybrew,” vertelde Gerrit. Het zou een soort van wondermiddel zijn. Uiteraard hadden zij zo hun bedenkingen, maar hebben het wel geprobeerd. Inderdaad ‘het is een wonder in de schoonmaak’.

Tijdens het gebruik van de ketel vormt zich een ‘biofilm’, het geeft een doffe waas op je RVS ketels, welke nagenoeg niet weg te poetsen is. Maar bij het gebruik van Enzybrew ‘verdwijnt deze film als sneeuw voor de zon’ en zien de ketels er weer uit als nieuw. “De Heidebrouwerij was de allereerste die Enzybrew ging gebruiken voor het ontsmetten van de installatie,” zei Gerrit. “Inmiddels staat dit spul in bijna elke grote brouwerij.” Hoewel wij ons, als hobbybrouwers, niet kunnen meten met de professional, is het wel zeker een product die ook bij ons in de brouwkeuken thuis hoort.

De activiteitencommissie food had weer erg veel tijd gestoken in de voorbereidingen. Er was van eiersalade tot kipsaté en van kaasblokjes tot zalm op een cracker. Daarnaast hadden leden verschillende drankjes mee. Het zouden geen hobbyisten zijn, wanneer zoveel mogelijk uit eigen keuken kwam. Zo was er glühwein, perenlikeur, pruimenbier en zuur bier. Bij laatstgenoemde was het bier niet zuur, omdat er een infectie in zat, maar omdat ze met een wilde gist gefermenteerd was.

Maar voordat er van al dat lekkers genoten kon worden moest de uitslag bekend gemaakt worden van de likeurkeuring. Voorheen werden dit soort keuringen uitgevoerd door likeurkeurmeesters van de Federatie Amateur Wijnmakers en Bierbrouwers Gilde, echter werd deze in maart opgeheven vanwege een tekort aan bestuursleden. Daarom werd er nu gebruik gemaakt van eigen expertise. Dit betekende wel dat er maar één soort likeur ingeleverd kon worden. Er is gekozen voor een citruslikeur.

Tijdens de keuring deden de nieuwbakken keurmeesters hun uiterste best om zich te realiseren dat de likeuren gemaakt zijn om door de maker zelf lekker gevonden te worden. Omdat smaken verschillen, kan dit betekenen dat de keurmeesters het product lager in punten uit kan laten komen dat de maker ervan verwacht had. Om die reden keurden beide mannen de likeur zonder aan de ander te laten merken wat hij ervan vond. Beiden vulden hun bevindingen in en pas daarna werd er overlegd, zodat één (of wellicht beiden) zijn mening positief bij kon stellen.

Als laagste kwam de Sorrento IPG Limoncello uit de bus. Deze likeur kostte de keurmeesters hoofdbrekens, omdat de likeur een rode kleur had, iets wat je niet verwacht bij een citroen. Na wat speurwerk bleek dat op Terschelling een ‘rode Limoncello’ verkocht wordt waar een cranberry verwerkt is. Bij het proeven werd nog een citroen nog een cranberry herkend. Waar de smaak wel erg veel van weg bleek te hebben, was stoofperen. Omdat het ‘handboek van de wijn- en likeur keurmeesters’ voorschrijft dat een in de verkeerde categorie ingediende likeur wel gekeurd dient te worden, is ook deze variant gekeurd. Maar omdat het onder de verkeerde naam ingediend was, zou het niet de prijzen vallen.

Na bekendmaking van de behaalde punten, zie onderaan dit verslag, was het echt tijd voor feest. De leden verloren de aandacht van het proeven niet uit het oog. In verschillende groepjes deelden de leden hun ervaringen met elkaar. Bij het proeven werden uiteraard alle zintuigen gebruikt om te genieten. De mening van de tafelgenoten waren net zo belangrijk onderdeel van de ervaring als goed eten en lekker drinken.

Uitslag likeurkeuring:
3. Atie Klerk, Arancelle, 85 van de 100 punten
2. Atie Klerk, Licor Naranja, 92 van de 100 punten
1. Gert van Bruksvoort, sinaasappel – kaneel likeur, 96 van de 100 punten

Bij deze meteen ook de top drie van de bierkeuring:
3. Robert de Boer, met een Barley Wine
2. Jan Harmen Wesselink, met een Bokbier
1. Rinus van Bemmel, Sterke Blond

De uitslag van de wijnkeuring wordt op de gildeavond in januari 2024 bekendgemaakt. De wijnen zijn in november 2023 gekeurd tijdens een bijeenkomst van de Wijnkeurmeester-groep.

Na een welkomst door de voorzitter, gingen de wijnmakers en bierbrouwers los van elkaar de avond in.

De wijnmakers hadden de keuring op het programma staan, maar deze is verplaatst naar januari. Op deze avond werden de ingediende wijnen meegenomen door de keurmeesters, die dit later zullen keuren. In die tussentijd heeft de wijn alle tijd gekregen om, na transport, tot rust te komen en op de juiste temperatuur te zijn, voordat de keurmeesters hun bevindingen gaan noteren.

Er zijn vervolgens eigengemaakte wijnen meegenomen, deze varieerden van de traditionele druivenwijn tot vlierbes/appel- en gemberwijn.

Er was echter één wijn waar iets fout was gegaan tijdens of na het bottelen. Eerlijk gezegd is dit een wijn waarbij het meest te leren is. Daarom werd de wijnmaker gevraagd hoe het hele proces was verlopen, daarna werd besproken wat er vermoedelijk fout gegaan kon zijn en vervolgens hoe te voorkomen dat zoiets in de toekomst opnieuw zou kunnen gebeuren.

De bierbrouwers hadden de keuring op het programma staan. De bieren zijn vorige week bij de Bier keurmeesters Gilde (BKG) gekeurd. Dit geeft niet alleen het voordeel om het tot rust te laten komen, maar zeker niet onbelangrijk is dat een keurmeester niet met de auto naar huis hoeft nadat hij geproefd heeft.

Er waren 17 bieren ingeleverd en de punten die verstrekt werden, lagen heel dicht bij elkaar. “Het waren allemaal goede bieren”, aldus de keurmeester. “Ik kan niet zeggen dat het uitmuntende bieren zijn, maar ze zijn zeker niet slecht”.

Over één van de bieren werd gezegd dat het een goed biertje was, maar helaas in een verkeerde klasse ingeleverd was. “Anders had die zeker veel hoger in de punten gezeten”, vulde de andere keurmeester aan. Tijdens het bespreken bleek gelukkig dat de meeste bieren wel beter waren dan de objectieve keuring was, dit omdat onder de leden van het Edes Wijn en Bier Gilde graag wordt geëxperimenteerd.

Om volgend jaar beter in de punten uit te komen, mogen we in het vervolg een extra notitie bij het inleveren toevoegen. Bijvoorbeeld: “dit bier is gerijpt op hout”.

Om zeven uur stond Carl al in zijn distilleerderij om de mouten te schroten en het water op temperatuur te brengen. Nu hoor ik sommige mensen al denken: Wat moeten bierbrouwers in een distilleerderij? Voordat whisky, gin en oude jenever gestookt wordt, is er een stookwijn nodig die uit graan bestaat. Het proces om deze stookwijn te maken en bier te brouwen gaat voor een groot deel gelijk op. Met dat verschil dat voor stookwijn niet gekookt hoeft te worden en er ook geen hop gebruikt wordt. Dit betekent dat een distilleerderij bijna een complete brouwerij heeft, alleen de kookketel ontbreekt. Gelukkig heeft distilleerderij ‘De Tok’ in Barneveld wel een kookketel, dus de leden van het EWBG konden naar hartenlust 600 liter bier brouwen. In verband met de tijd werd er overigens besloten om de hoeveelheid wort te beperken tot 400 liter, dus werd ter plekke opnieuw berekend wat de hoeveelheden aan hop zouden worden.

Tijdens het brouwen bleek dat er weinig hobbybrouwers op dezelfde manier brouwen. Misschien is dat ook wel het mooie van brouwen. Er is niet één methode die de beste is, er zijn vele methoden die goed zijn. Juist door het delen van ieders kennis kun je voor jezelf overwegen of je tips van een ander in de toekomst wil uitproberen en wellicht echt gaan gebruiken. Of dat je iemand een tip geeft die een ander kan en wil gebruiken.

De aanwezigen hadden hun eigen vergistingstank van huis meegebracht om hun deel van de wort thuis te fermenteren. Wat niet is meegenomen bleef achter in de tank van ‘De Tok’. Na een intensieve dag werd om 16:45 uur de laatste wort in de vergistingstank gegoten. Nu maar hopen dat de juiste gisten hun werk doen.

Donderdagavond (12 oktober) stond ‘Midden Europa’ centraal. Er waren verschillende dingen om te proeven:

• wijn uit Duitsland, Tsjechië en Bosnië
• bier uit Polen en Herzegovina
• verschillende likeuren, namelijk Sljivovica (naar een recept uit Kroatië), Palinka (naar een recept uit Hongarije) en Becherovka (naar een recept uit Kosovo)
• sterke drank: buffelgraswodka (uit Polen) en Rakija (naar een recept uit Macedonië).

Daarnaast waren er hapjes die ‘als warme broodjes over de plank’ gingen. Kweepeerkaas, Sárgabarack lekvár (jam naar een recept uit Hongarije), Sărățele (hartige koekjes naar een recept uit Hongarije) en Vyprážané kurča (kip naar een recept uit Slowakije).

Bij de opening van de avond vertelde de voorzitter waarom het thema van deze avond veranderd was en gaf uitleg over het verloop van de gezamenlijke brouwdag die twee dagen later plaats zou vinden (elders op de site meer hier over).

Hoewel de wijnmakers aan hun vertrouwde kant zaten en  de bierbrouwers aan de andere kant van de zaal, werd er gelukkig al snel gemengd. Het EWBG bestaat namelijk niet uit een wijn- en een biergroep (met hier en daar een likeurmaker), maar uit een groep enthousiaste wijn-, bier- en likeur-makers. Er werd volop informatie gedeeld over de recepten van de aanwezige wijn, bier en likeur. Per slot is het gilde niet ontstaan om zo veel mogelijk te consumeren, maar om zo veel mogelijk over de hobby te communiceren en de kennis te vergroten. Langs deze weg wil de voorzitter de leden die voor deze avond hun steentje hebben bijgedragen hartelijk bedanken voor hun hulp.

De regen heeft een groot deel van de hopoogst verloren laten gaan. De Hellertau en East Kent Goldings, die in de moestuin van één van de leden groeien, kunnen als verloren beschouwd worden. De regen die voor deze dag voorspeld was, kon niet beletten dat Eiso, Sven, Gerda en Niels de oogst binnen te halen. De hop die bij huis gekweekt is, had gelukkig wel veel hopbellen.

Na een kop koffie met koek werd er de ladder uit de schuur gehaald, de regendruppels zo goed als mogelijk uit de hop geschud en begonnen met het afknippen van de hopstrengen. Een uur later was het grootste deel wel binnen.

Na nog een kop koffie werd de oogst mee naar huis genomen. Daar zijn de bellen van de strengen gehaald om vervolgens gedroogd te worden.