Categorie archieven: algemeen

De avond werd geopend met de bekendmaking van de Gildekalender 2025. Zowel de wijnmakers als de bierbrouwers hadden de Gildekeuring op het programma.

Wijnmakers:
“Het blijft bijzonder bij een keuring dat twee flessen, van dezelfde batches wijn, behoorlijk smaakverschil geven”, zei één van de drie wijnkeurmeesters. “Waar dit door komt blijft onduidelijk.” Er waren twee leden waar deze opmerking voor bedoelt waren.

Uitslag:
De eerste plaats ging, met 71 punten, naar Atie Klerk.|
De tweede plaats ging, met 67 punten, naar Gert van Bruksvoort.
De derde plaats ging, met 64 punten, naar Lars van Raan.

Buiten de ingeleverde wijnen werden ook niet-ingeleverde wijnen besproken, die ter plaatse gekeurd werden door onze eigen Wijn Keurmeesters Groep (WKG) beoordeeld werden. “Deze is echt goed”, regeerde een keurmeester later. “Jammer dat die niet ingeleverd is, want die zou zeker meedingen in de uitslag.”

Bierbrouwers:
Het aantal ingeleverde bieren was dit jaar 12 stuks, uiteenlopend van een donkere Baltic porter tot lichtkleurige Witbier en van een zware Barley Wine tot een licht alcoholische Blond. “Er waren zeker geen slechte bieren ingeleverd”, was het beginwoord van de drie keurmeesters, allen aangesloten bij het Bier Keurmeesters Gilde (BKG). “Helaas mogen wij niet keuren op ‘lekker of niet lekker’, in plaats daarvan keuren wij of het ingeleverde bier voldoet aan de klasse waarin die ingeleverd is”. Als voorbeeld werd genoemd dat als een bier ingeleverd is als pils, maar alle kenmerken heeft van een blond, het aantal punten erg laag zal zijn, terwijl ze als blond wellicht op de eerste plaats zou beëindigen.

Tijdens de uitslag werd uitgebreid besproken hoe een bier beter tot z’n resultaat komt, voor mij (Niels Mellema) kwam het advies zeker niet als verrassing. De bieren die ik had ingeleverd had ik vanwege ruimtetekort op zolder bewaard, met temperaturen in de winter van rond de tien graden en in de zomer tot wel 35 graden. Twee van de ingeleverd bieren hebben daar twee jaar ‘gewoond’. Ook werd genoemd dat een recept die je uit boeken haalt, aangepast moeten worden om tot een beter eindresultaat te komen. Niet elke brouwketel warmt even snel op tijdens het maischen of verliest evenveel vocht tijdens het koken. Daarnaast is ook de manier van spoelen na het maischen van grote invloed. “Ik kan het niet vaak genoeg herhalen”, aldus de oudste keurmeester en voormalig eigenaar van een brouwerij. “Leer je eigen ketel kennen. Noteer alles wat je gedaan heb, denk niet dat onthoud ik wel, want uit eigen ervaring weet ik dat dit niet zo is”.

Uitslag:
De eerste plaats ging, met 82 punten, naar Peter Majoor.
De tweede plaats ging, met 77 punten, naar Eiso Zandstra.
De derde plaats ging, met 67 punten, naar Rinus van Bemmel.

Alle uitslagen:

Wijn:
1 Atie Klerk, met Regent, 71 punten.
2 Gert van Bruksvoort, met Perenwijn, 67 punten.
3 Lars van Raan, met drie soorten bloemen en honing wijn, 64 punten.
Één fles kon niet gekeurd worden vanwege een fout in de wijn.
De eigenaar van een vijfde fles heeft zich voortijdig uit de wedstrijd teruggetrokken.

Bier:
1 Peter Majoor, met Barley Wine, 82 punten.
2 Eiso Zanstra, met Barley Wine USA, 77 punten.
3 Rinus van Bemmet, met Russian Imperial Stout, 76 punten.
4 Eiso Zanstra, met Barley Wine, 76 punten.
5 Peter Majoor, met Blonde, 73 punten.
6 Rinus van Bemmet, met Tripel, 69 punten.
7 Rinus van Bemmet, met Saison, 68 punten.
8 Niels Mellema, Dubbelbock, 62 punten.
9 Eiso Zanstra, met Witbier, 62 punten.
10 Niels Mellema, met Porter 60 punten.
11 Peter Majoor, met Weizen, 59 punten.
12 Niels Mellema, met Baltic Porter, 53 punten.

Iets te vroeg stonden eerste bierbrouwers voor de deur bij de Kolk, trappelend om de vergaderzaal ‘om te toveren tot een brouwlokaal. Het regende een beetje, maar over tien minuten is het 9:00 uur en zou de deur open gaan. Helaas viel dat iets tegen, de dienstdoende beheerder had zich verslapen en arriveerde een kwartiertje te laat. Gehaast keek hij ons aan, niet helemaal op de hoogte welke ruimte wij zouden mogen gebruiken.

Daarna konden de tafels aan de kant, zijlen op de grond, werden de tafels op de juiste plaats gezet en konden de brouwspullen naar binnen. De vijf brouwers hadden hun eigen apparatuur mee, te weten:
– Een vol automaat die te bedienen is via de telefoon
– Een automaat die handmatig bediend moet worden
– Een weckketel
– Een brouwpan op inductie
– Een brouwpan op een gas installatie

Een cursist heeft de hele dag benut om zo veel mogelijk informatie over het brouwen te vergaren. Drie leden kwamen ‘aan waaien’ en bleven een deel van de dag of zelfs de hele dag. Ook maakten geïnteresseerden uit de omgeving gebruik van deze open dag om zich te informeren. Het leverde zelfs een nieuwe cursist bierbrouwen op. Het geheel werd omlijst door twee leden van de commissie food die voor een natje en een droogje hielpen en waar nodig de brouwers een helpende hand toe staken.

Volgens de agenda zou de besproken honingwijn geproefd worden. Honingwijn kan na drie maanden prima gedronken worden, maar ze wordt veruit lekkerder wanneer ze ten minste een jaar gerijpt heeft. Daarom werd deze avond voornamelijk aandacht gegeven aan (wilde) vergisting en slechts een klein deel aan mede. Waarbij het niet onbelangrijk is om te vermelden dat beide sprekers nog niet eens zo lang lid zijn van onze mooie vereniging. Mark is eind vorig jaar lid geworden en voor Lars was dit zelfs nog maar de tweede avond dat hij bij de gildeavond aanschoof.

Omdat zowel de wijnmakers als de bierbrouwers afhankelijk zijn van gist, was het een gezamenlijke avond. De opkomst was verassend hoog.

Mark, de eigenaar van Henkebier, vertelde over zijn zoektocht naar wilde gisten en hoe hij door vallen en opstaan tot een goed bier is gekomen. Voornamelijk het vangen van wilde gist is in Nederland best wel lastig. Daarnaast vertelde hij over zijn recept dat gebaseerd is op een boek uit de negentiende eeuw, geschreven door de zoon van een beroemde brouwer genaamd Jan Wahlen en een goed bewaard  gebleven recept uit het  Regionaal Archief van Alkmaar. Regelmatig maakte Mark de koppeling tussen het vergistingsproces van wijn en bier. Toen Mark het over de toevoeging van fruit ging hebben, spitsten de wijnmakers hun oren. Blijkbaar sprak dit stukje hen meer aan dan de bierbrouwers. Tijdens het spreken liet Mark een ‘mystery bottle’ sour, uit eigen collectie, rond gaan.

Als afsluiting van de avond kreeg Lars, eigenaar van Huus Rhaen Mead, het woord. Hij begon de lezing met de uitleg wat het verschil is tussen mede en honingwijn. Mede bestaat normaal gesproken uitsluitend uit water, honing en gist. Terwijl in honingwijn ook druiven verwerkt zijn. “De meeste mensen weten het verschil niet, daarom worden deze termen nogal vaak door elkaar gebruikt”, vergoelijkte Lars deze spraakverwarring. Bij mede kunnen overigens ook andere grondstoffen toegevoegd worden. In de door hem meegenomen proeffles, zat onder andere ‘pepernotenkruiden’.

Omdat het onderwerp in maart al de revue gepasseerd was, maar toen niet besproken was door een ervaren medemaker, was het aandeel van Lars minder groot dan dat van Mark. Overigens kwam aan het einde van de avond wel de vraag of Lars aankomend jaar meer wil vertellen over zijn werkzaamheden op het gebied van alcoholhoudende dranken. Daarbij wordt o.a. gedacht aan kilju (uitgesproken als “kill-you”).

Heb je je ooit afgevraagd hoe je je eigen bier of wijn kunt maken? Dit is jouw kans! Wij nodigen je van harte uit om op 19 oktober onze open dag te bezoeken. Leden van onze vereniging tonen hun toewijding en liefde voor hun hobby en delen graag hun expertise en capaciteiten met je.

Tijdens het welkomstwoord van de voorzitter werd de Vlegeldag in Bennekom omschreven als zeer geslaagd en zeker de moeite waard om hier een vervolg aan te geven. Vervolgens werden de nieuwe leden hartelijk welkom geheten. Op de valreep werd genoemd dat de open dag in de Kolk verplaatst is van februari 2025 naar oktober 2024. Dit omdat de gezamenlijke brouw dag bij distilleerderij de Tok in Barneveld in een nieuw jasje wordt gestoken. Daarna ging de vouwwand, die de wijnmakers en bier brouwers van elkaar scheid, dicht geschoven.

Wijnmakers
Op de agenda stond de themawijn, dit jaar was dat perenwijn. De 7 mee gebrachte flessen werden door de leden gekeurd. Zoals verwacht zaten er toppertjes tussen, maar ook wel waar een ‘klein foutje’ is geslopen was. Het zijn juist die wijnen, waar een foutje in zit, die een gildeavond interessant maken. Want juist door de fouten te bespreken zullen tot de grootste leermomenten leiden. Daarbij zal ik zeker niet ontkennen dat het voor de eigenaar van die fles prettig is om te horen dat diens wijn niet voldoet aan de eisen van de ervaren collega hobbyisten.

Bierbrouwers
De bierbrouwers hebben de vakantieperiode benut om zich te verdiepen in ‘bier uit den vreemde’. Daarvoor werden er brouwerijen bezocht in verschillende Europese landen. Waarbij de hobby brouwers zich zo uitgebreid mogelijk lieten informeren door hun professionele voorbeeld. Er werd die avond bier gedronken uit IJsland, en werden wetenswaardigheden gedeeld over dit bier, wist je dat er pas sinds 1 maart 1989 officieel bier gebrouwen mag worden in IJsland. Bier koop je in IJsland overigens ook niet in de supermarkt of bij de plaatselijke slijter, ze mag uitsluitend verkocht worden bij een staatswinkel of souvenirwinkel. Al betaal je bij laatst genoemde bijna het dubbele dan in de staatswinkel. Bij de bieren in Europa, hadden vakantiegangers hun keuze gemaakt tijdens het bezoek van het Nederlandse eiland Ameland tot het Griekse eiland Zakynthos. Daarbij bleek dat het buiten Nederland en België toch wel lastig is om iets te vinden wat bovengistend is. Veruit de meeste Europese bieren ‘lijken familie van de pils’, in plaats van ‘afstammelingen van het bovengistende Pale Ale’. 

De Vlegeldag in Bennekom was een groot succes voor het Edes Wijn en Bier Gilde.

Voor dag en dauw werd de auto volgepakt en vertrok vanuit Veenendaal naar Bennekom. Daar aangekomen stonden de eerste vrijwilligers al in de startblokken om te helpen met de inrichting van de kraam. Als een soort van geoliede machine werd de auto uitgepakt en de kraam ingericht.  Wie niet beter zou weten, zou denken dat dit dagelijkse kost is. Toch was het voor het eerst dat wij met een grote kraam tussen de ambachten op de Vlegeldag stonden.

Het zonnetje deed z’n uiterste best om te stralen. Goedgeluimde bezoekers trokken langs de kramen, waarbij er veel gesprekken werden gevoerd met mensen die meer dan een beetje geïnteresseerd waren in het maken van wijn, brouwen van bier of bereiden van likeur. Een veel gehoorde uitspraak was toch wel: “Ik wist helemaal niet dat zoiets in de buurt bestond”. Dit terwijl het Edes Wijn en Bier Gilde 31 jaar geleden opgericht werd.

Er werden veel folders mee genomen, met het voornemen zelf na te denken om een brouwcursus te gaan volgen of aan kennissen te geven die wellicht aan willen sluiten bij de brouwcursus. Naast de kraam stond een ‘demonstratie’-bier te pruttelen. Omdat het niet was toegestaan om bezoekers te laten proeven van de wijn, het bier of likeur, had één van de leden kombucha gemaakt. Het is wel gefermenteerd, maar er zit geen alcohol in en dat mocht wel uitgedeeld worden. Eigenlijk was het sneller tijd om weer af te bouwen dan we verwacht hadden.

Net als vorig jaar konden wij terecht op het erf van ons gildelid Geert Jan in het Binnenveld bij Bennekom. De voorspellingen lieten te wensen over, maar gelukkig konden we terecht onder de overkapping waar een gezellige zithoek ingericht was.

Vera en Gerda hadden zich uitgesloofd, terwijl andere gildeleden op bezoek waren bij de Bronkhorster brouwerij. Beide dames zijn wijnmakers en hadden geen behoefte aan een rondleiding in de brouwerij. Alsof het mijn hobby is, kwam ik (ondergetekende) ook nu weer als één van de laatste aan op het erf van Geert Jan. Met dat verschil dat er nu niet begonnen kon worden zonder mijn aanwezigheid. Niet omdat ik zo enorm belangrijk ben, maar omdat ik de gasfles bij me had die nodig was om de BBQ brandend te houden.

Maar laten we eerlijk zijn, de BBQ is eigenlijk bijzaak. Het Edes Wijn en Biergilde zou haar naam geen eer aan doen wanneer het niet een gelegenheid was om ervaringen over het maken van wijn, brouwen van bier en bereiden van likeur te delen. Daarbij werd geproefd, beoordeeld en tips uitgewisseld.

Dan komt op een gegeven moment het moment dat er opgeruimd moet worden en iedereen huiswaarts gaat. Met de BOB’s achter het stuur keerde eenieder weer veilig huiswaarts.
Thuis konden wij, Gerda en ik, nog net voor de bui de auto leeghalen. Alsof ‘het weermannetje’ erop zat te wachten; er brak een beste bui uit toen ik de voordeur achter me dicht trok.

Als voorzitter bedank ik, Niels, iedereen die geholpen heeft om er een mooie dag van te maken en wens ik iedereen een warme zomer toe.

Wanneer de zomer begint, hebben veel leden de behoefte om vakantie te houden. Daarom is er ooit besloten een zomerstop te houden. Om de zomer in te luiden wordt er jaarlijks een uitje georganiseerd. Voor de bierbrouwers werd dat dit jaar een bezoek aan Bronckhorster Brewing Company in Rha zijn. Door omstandigheden werd het uitje voor de wijnmakers afgelast. Hopelijk kan die nog eens ingehaald worden.

Tijdens de route naar Rha konden wij al genieten van het prachtige en historische landschap van de Achterhoek. Wij werden, onder het genot van een eigenwijs witbier, rondgeleid door het echtpaar Steve en Yvonne Gammage. De koperen brouwketels glimmen ons tegemoet. Gelukkig schijnt er een waterig zonnetje, anders zouden we wellicht verblind worden door het koperwerk. “Op mijn vijftigste besloot ik te stoppen met zijn schildersbedrijf en startte een bierbrouwerij in een paardenstal Rodenburg in Rha,” vertelt Steve, de brouwmeester die samen met zijn team de recepten ontwikkelt. “In 2010 ging Brouwerij Rodenburg van start, vernoemd naar het voormalige paardenbedrijf”.

Omdat wij op slechts 3 km afstand van het plaatsje Bronkhorst zitten en Rha zich in de gemeente Bronckhorst bevindt, hebben wij de naam veranderd in Bronckhorster Brewing Company”. Bronkhorst is het kleinste stadje van Nederland en dat trekt behoorlijk veel toeristen. Dan spreekt de naam ‘Bronkhorster’ meer aan dan Brouwerij Rodenburg. Voor mij, ondergetekende, uiteraard een inkoppertje om de link tussen de ‘afwatering van paarden’ te vergelijken met een grote bierfabrikant. Ik vraag me overigens af of die opmerking op prijs werd gesteld. Daar moet ik bij toegeven, dat ik al een half uur te laat op de afspraak kwam, omdat, je moet toch iemand de schuld geven, die mevrouw van google me de verkeerde kant op stuurde.

“Het team streeft ernaar om bieren te brouwen met unieke smaken,” vertelt Steve met trots. “Via deze smaken willen we verhalen oproepen over personen en plaatsen, die ons hebben geïnspireerd en die onze banden met de Achterhoek en haar historie benadrukken”. We krijgen ons tweede bier aangereikt. Het is een James Blond, een blond bier met een knipoog naar de Britse oorsprong van Steve.

Vervolgens lopen we langs de vullijn richting de vergistingskamer met eikenvaten, waar het bier ligt te rijpen. Hier vertelt Steve hoe voorkomen kan worden dat een vat de druk niet aan kan wanneer het bier tijdens het rijpen reageert op weersveranderingen. Als afsluiting hebben we een Barrel Aged nummer 46 bier gedronken. Dit is een Imperial Stout dat 14 maanden gerijpt heeft op een Frans wijn vat. Ik heb nu al zin in volgend jaar,

Was getekend Niels,
voorzitter van het EWBG

Omdat de gildeavond vanwege Hemelvaartsdag een week verplaatst was, was de opkomst beduidend lager dan gebruikelijk. Er waren bij de wijnmakers negen leden en bij de bierbrouwers slechts zes mensen. Gelukkig lieten de leden die deze avond een invulling zouden geven hierdoor niet weerhouden en gingen vol goede moed aan de slag.

Voor de wijnmakers stond ‘Suikerberekening uit pulp’ op de agenda. Vooraf hadden de wijnmakers al wat huiswerk toegestuurd gekregen, zodat zij zich alvast in konden lezen. Dat was maar goed ook, want zo’n berekening is niet meteen iets wat je op een gemiddelde middelbare school voorgeschoteld krijgt. Bij binnenkomst werden, bijna alsof we terug waren in de schoolbanken, formulieren uitgedeeld die in de klapper bewaard kunnen worden. Aan de hand van praktijkvoorbeelden werd de stof doorgenomen. Om er geen ‘droge avond’ van te maken was er door verschillende leden rode wijn meegenomen. Naar aanleiding van de gildeavond in maart was er ook een honinglikeur gemaakt, ook die werd uiteraard geproefd.

De bierbrouwers hadden een vervolg van fruitbier, die vorig jaar in mei de revue was gepasseerd. Na voldaan te hebben aan de vraag van een pruimenboomgaard, om een pruimenbier te ontwikkelen, kon nu het bier geproefd worden. Een pruim moet het voornamelijk hebben van de suikers om het zuur te compenseren, en laat het biergist nu juist die suikers erg lekker vinden om daar van te snoepen. Die suikers worden omgezet in alcohol, dit is iets waar die gisten zich mee bezig houden, maar wel waar wij als brouwers op zitten te wachten. Dit betekent dan wel dat het zuur over blijft. Voor de brouwers de taak om het recept zo te ontwikkelen dat het toch een doordrinkbaar biertje wordt. Als basis was het recept van een witbier gebruikt, hop heeft hier een ondergeschikte rol, wat het fruit meer tot z’n recht laat komen. Na een PowerPoint en proef sessie nam de volgende spreker het stokje over. De vorige maand had hij een presentatie gegeven over ‘geforceerd carboniseren’. Op aandringen van enkele leden gaf hij hier een vervolg aan. Dit keer lag de nadruk op het bottelen. Uiteraard kon er ook geoefend worden. “Laten we eerst proberen met water, want als dat over de vloer gaat is dat makkelijker op te ruimen,” zei de spreker. Er aan toevoegend dat water morsen toch net wat minder vervelend is dan een goed biertje.  

De avond begon met een welkomstwoord van de voorzitter en onder andere de volgende dingen:

• de mededeling dat het Edes Wijn en Bier Gilde een kraam heeft op de Vlegeldag.
• mededeling dat één van de leden het Gilde heeft mogen promoten op de regionale radio.
• een felicitatie voor Henk en Jannie vanwege hun 40-jarig huwelijksjubileum.
• de mededeling dat de volgende gildeavond, vanwege Hemelvaartsdag van 9 naar 16 mei is verplaatst.
• de mededeling dat er voor de gilde avond van 16 mei thema’s gekozen moeten worden, voor zowel de wijnmakers als de bierbrouwers.

Daarna ging de vouwwand dicht, zodat aan de ene kant van de wand door de wijnmakers een presentatie en proeverij van commerciële wijnen kon plaatsvinden en aan de andere kant van de wand werd bij de bierbrouwers een lezing gegeven over (geforceerd) carboniseren.

Wijnmakers

Diny had wijnen uit verschillende landen over laten komen, o.a. uit Chili en Italië, en liet de leden de wijnen proeven om ze daarna uitgebreid te bespreken. Onderwerpen als de visuele aspecten, geur en smaak werden besproken. Waarbij de meningen uiteraard verschillend waren. Het spreekwoord luid ‘Over smaak valt niet te twisten (over verschil in smaak moet men geen ruzie maken). Juist door met elkaar over dit soort zaken te spreken, leer je zaken te benoemen en soms ook je mening bij te stellen. Omdat de volgende gildeavond is verplaatst naar 16 mei komt het thema ‘Gevorderden boek voor de wijnmakers’ te vervallen, en wordt dit vervangen door “suikerberekening bij pulpvergisting”. Deze avond zal verzorgd worden door Atie.

Bierbrouwers

Harry brouwt zijn bier ‘onder druk’ en vertelde enthousiast over de manier hoe hij zijn hobby beleefd. Door in een FermZilla te fermenteren, ontsnapt niet alle koolzuur tijdens het gistingsproces. Het niet ontsnapte koolzuur blijft daarmee in het bier. Waardoor er na het bottelen niet opnieuw een fermentatie proces plaats hoeft te vinden. “In principe kan ik twee weken na mijn brouwdag het bier al drinken, terwijl jullie na die twee weken gaan bottelen en dan opnieuw twee tot drie weken nodig hebben, voordat er koolzuur op jullie bier zit,” zegt Harry. Al moet hij toegeven dat het bier in die drie weken die een gemiddelde hobbybrouwer moet wachten, erg in smaak evalueert.

Noot: De foto’s zijn door Gerda en Harry, beiden lid van het EWBG, gemaakt.