Edes Wijn en Bier Gilde

Tijdens de gildebijeenkomst van april zijn er voor de wijnmakers verschillende wijnen ingeleverd die door de keurmeesters van de Wijn Keurmeesters Groep (WKG) beoordeeld konden worden. Voornaamste doel was om ervoor zorgen dat de keurmeesters ‘hun tongen gelijk konden stemmen’, oftewel, dat elke keurmeester op dezelfde manier de wijnkeuring doen. Tijdens de gildeavond van mei werden deze wijnen kort besproken. Er waren wijnen te proeven uit het Duitse Rijnland-Pfaltz-gebied. Èn de themawijn werd besproken, voor dit jaar is dat perenwijn.

Gelijktijdig werd bij de bierbrouwers fruitbier als themabier besproken. Hierbij wordt de brouwer vrij gelaten om te kiezen voor het gewenste fruit. Onderwijl werd er een radler, maar dan op basis van grapefruit in plaats van citroen, een IPA en een baltic porter geproefd.

Als laatst kwam de voorbespreking van de likeur keuring aan bod. Voorheen werden de likeuren gekeurd door likeurkeurmeesters van de FAWBG, maar na opheffing van de FAWBG zijn er geen keurmeesters meer beschikbaar. Om die reden zullen de likeuren vanuit het Edes Wijn en Bier Gilde gekeurd worden. Dit betekent wel dat voorheen bij een gildekeuring vele verschillende likeuren ingeleverd konden worden, van bittere koffie- tot mierzoete honinglikeur en van kruidenbitter tot advocaat.

Voor dit jaar kunnen alleen citruslikeuren ingeleverd worden. Hierin is overigens ook een grote verscheidenheid te vinden, zie https://www.edeswijnenbiergilde.nl/recepten/ Onderwijl werd pomelolikeur geproefd.

Na het welkomstwoord en mededelingen vanuit het bestuur werd het gildelokaal in tweeën gedeeld. Voor de wijnmakers stond als eerste ‘Wijnmaker voor gevorderden’ op het programma. Dit werd verzorgd door Diny. Dit keer ging het over andere producten waar wijn van gemaakt kan worden dan de standaard druiven. Denk daarbij aan peterselie, winterwortel, vlierbloesem, appel, peer enz.  Als tweede stonden ‘geuren in de wijn’. Jannie had hiervoor een geurdoos meegenomen waarin de veel voorkomende fouten in de wijn opgeslagen zijn. Hierbij mag gedacht worden aan: azijn, bloemkool, kurk, lijm, paard, rotte appel, schimmel, ui, zeep, zwavel en rot ei (laatst genoemde stinkt net iets harder dan zwavel). Als laatste werden de wijnen geproefd die vorig jaar gemaakt werden tijdens de basiscursus wijnmaken. Dit deel nam Atie voor haar rekening.

Voor de bierbrouwers was Eiso in de boeken gedoken. Zijn lezing ging over brouwgranen en mouten. Wanneer men het over bier heeft denkt men meteen aan het Duitse Reinheitsgebot uit 1516. Volgens deze warenwet mag bier uitsluitend bestaan uit water, gerst, hop en gist.  Nu kan de mouterij al enorm veel doen met de gerst, waardoor de smaak en kleur van het bier bepaald wordt.  Maar de wereld van bier bestaat uit veel meer mogelijkheden.  Van oudsher werd bier gemaakt van hetgeen voor handen kwam. Zo staan de Aziaten nog bekend om hun rijst als voornaamste grondstof voor bier en de Zuid Amerikanen om hun mais. Steeds meer hobbybrouwers ontdekken de ruwe granen omdat deze meer zetmeel bevatten dan gemoute granen. Het meest gebruikte ruwe graan is tarwe in onder andere witbier. Maar ook ongemoute gerst, haver, spelt en rogge vieren hun comeback bij de hobby brouwers.

Voor deze gildeavond was een externe spreker uitgenodigd, te weten Oscar van Mastrigt van de Wageningen University & Research (WUR).

Oscar gaf een bloeiende lezing over fermentatie in de breedste zin. De eerlijkheid gebied dat er deze avond een stroom aan informatie werd gegeven dat velen, waaronder ikzelf, maar een deel heeft kunnen onthouden. Maar dit maakte de avond niet minder boeiend. Hij opende zijn lezing met de vraag: hoeveel procent van ons dagelijks eten is gefermenteerd? 10%, 20%, 25% of 30%. Het juiste antwoord is 30! Zaken waar je de gildeleden direct aan denken zijn uiteraard wijn, bier en brood. Maar waar je niet direct aan denkt zijn producten als yoghurt, kaas, augurken of olijven.

Na de introductie ging Oscar dieper in op zijn onderzoek, waar hij in 2018 op promoveerde, naar het versnellen in de productie van kaas, waarbij ook nog nieuwe smaken ontdekt werden. Met die wetenschap kan weer onderzoek gedaan worden naar veganistische kaas die een smaakbeleving heeft als de echte variant.

Tijdens de pauze werden de kazen aangesneden die gildeleden meegenomen hadden. Na de pauze werd ingegaan op het maken van alcoholvrij bier. Hiervoor worden twee soorten gist gebruikt, te weten een Zuid-Afrikaanse wijngist en gewone biergist. Een beetje in het kort komt het erop neer dat de Zuid-Afrikaanse gist weinig suikers omzet in alcohol, terwijl de gebruikelijke biergist dit wel doet, uiteraard is dit afhankelijk van de alcoholtolerantie van deze gist. De Zuid-Afrikaanse gist vermeerdert zich veel sneller dan de biergist, waardoor laatstgenoemde zich minder goed kan ontwikkelen en zodoende minder suikers omzetten in alcohol. De gebruikte Zuid-Afrikaanse gist is van origine een wijngist.

Aan de wijnmakers de uitdaging om te kijken of het hen lukt om een onderzoek te doen naar het maken van alcoholvrije wijn die nog lekker is ook. Wanneer één van de leden zich geroepen voelt om zich hiermee bezig te houden, kan een berichtje naar de secretaris gestuurd worden en wordt er gekeken of het mogelijk is om aan een stam van die Zuid-Afrikaanse wijngist gekomen kan worden.

Enkele leden van de activiteitencommissie hadden de tafels al klaar gezet voor de Algemene Leden Vergadering. Daarna was het tijd voor een kopje koffie. Terwijl de koffie ingeschonken werd, kwamen de eerste leden binnendruppelen. Er was voor cake gezorgd, welke tijdens de koffie of thee genuttigd kon worden. Daarna vertrok het gezelschap richting het gildelokaal.

Tot grote schrik van de ‘tafelzetters’ bleek de opkomst ver boven verwachting en moesten er stoelen bijgezet worden, maar dit bleek niet het enige wat nodig was, er moesten ook extra tafels de zaal ingedragen worden. Na dit oponthoud kon de voorzitter de vergadering openen.

Na de gebruikelijke formaliteiten werd de oproep gedaan voor de twaalf verschillende commissies, deze oproep kon rekenen op een geweldig gehoor. Alle commissies hebben voldoende vrijwilligers om de komende jaren vooruit te kunnen. Na vele jaren de functie algemeen bestuurslid ingevuld te hebben en inmiddels een nieuwe woning betrokken te hebben in Groningen, heeft Sven het stokje over gedragen aan Teunis Jan. Bij deze heet het bestuur Teunis Jan van harte welkom. Bij deze nogmaals hartelijk dank voor de vele jaren dat je je ingezet hebt voor onze mooie vereniging, Sven.

Na de vergadering was het tijd voor gezellige onderonsjes. Onderwijl werden de diploma’s wijnmaken en bierbrouwen uitgedeeld, gevolgd met het uitdelen van de certificaten en de medailles die vorig jaar gewonnen werden tijdens de gildewedstrijden wijnmaken, bierbrouwen en likeur bereiden. Het was sneller half elf dan verwacht en het leek een race tegen de klok om de zaal weer aan kant te krijgen. Iedereen wist dat die race niet gewonnen kon worden, want we horen eigenlijk al om tien uur te stoppen.

Kortom: dat een ALV niet altijd een saai praatje vanuit het bestuur en een braaf luisteren door de leden hoeft te zijn is, deze avond wel gebleken.

Na een nieuwjaarsgroet van de voorzitter ging de gildeavond van start. Op het programma van de wijnmakers stond een proeverij van vakantiewijn, de vraag welke onderwerpen er in de loop van het jaar besproken zullen worden uit het boek ‘Wijn maken voor de gevorderden’ en er werd een themawijn gekozen. De vakantiewijn was Kloosterwijn uit Duitsland. Tijdens het proeven werd door Bertus verteld over de wijngaard, waar de twee witte, één rosé en één rode wijn vandaan komen.

De taken wie welke lessen voor zijn/haar rekening neemt zijn verdeeld. Er is gekozen om de lessen uit te smeren over meerdere jaren, zodat er voldoende aandacht besteed kan worden per hoofdstuk. Dit jaar zullen er nog twee avonden besteed worden aan het boek voor de gevorderde wijnmaker. Als themawijn is er gekozen voor perenwijn. Er is afgesproken dat de wijn voor minimaal 85% uit peren moet bestaan, voor de rest is men vrij om een eigen keuze te maken v.w.b. soort(en) peer, soort gist, of men peren of sap als hoofdbestanddeel gaat gebruiken etc..

Op het programma van de bierbrouwers stond oorspronkelijk het proeven van het bier dat tijdens de gezamenlijke brouwdag in september 2022 gebrouwen was. Maar door een brouwfout tijdens het koelen, waardoor een melkzuurbacterie zich te goed had gedaan aan de wort wat leidde tot een uiterst zuur bier, kon dit niet doorgaan. Tijdens een bezoek van Niels aan een plaatselijke slijterij is gebleken dat de verschillen tussen Porter en Stout moeilijk te definiëren zijn, hetgeen een mooie opstap was om Porter versus Stout als avondthema uit te werken.

Om het kort te houden:
Zeelui, schippers en dokwerkers hadden in de achttiende eeuw, buiten het zorgdragen voor vervoer van goederen naar verre bestemmingen, een gezamenlijke voorliefde voor een goed glas bier. De Londense rederij stond voor de keus om tegemoet te komen aan die vraag, maar zonder het grote risico te lopen dat het personeel dronken van de loopplank de plomp in zou gaan. Nu was het alcoholpercentage in die tijd niet bizar hoog, maar veel potten bier met weinig alcohol heeft hetzelfde effect als weinig potten met veel alcohol. Een bier dat goed vult met een sterke smaak en tevens een hoge voedingswaarde was dan ook één van de beste oplossingen. Daarmee was het Porter bier geboren. Dankzij de gestegen populariteit ging een groot aantal brouwerijen zich toeleggen op dit biertype. Door zich van de concurrent te onderscheiden verschenen er vele varianten. Hier en daar waagde een brouwer het om het alcoholpercentage te verhogen. Dit kreeg de naam ‘zware Porter’ oftewel ‘stout Porter’, dat later gewoonweg Stout werd genoemd. Na de Tweede Wereldoorlog verdween de Porter uit het landschap, alleen de Ierse brouwer Guinness had het in de brouwketels staan. Wat wel gebrouwen werd is Stout.

Inmiddels staat er ook weer bier onder de naam Porter in de winkelschappen. Maar de verschillen zijn niet helemaal duidelijk. Waar Porter van oorsprong weinig alcohol bevat en Stout juist veel kan het nu ook andersom voor komen. Om maar een voorbeeld te geven: de Banana Foster Porter heeft een alcohol percentage van maar liefst 13,2% terwijl de Dry Stout van Guinness niet boven de 4,2% uitkomt.

Na de lezing werden er wat eigen gebrouwen bieren geproefd en ervaringen besproken die hobbybrouwers als vrijwilliger hebben opgedaan in professionele brouwerijen.

Op het programma staat de kerstmaaltijd. “Eigenlijk best wel vroeg, om op 8 december al een kerstmaaltijd te hebben,” met deze opmerking verontschuldigde één van de leden zich, omdat hij vooraf aan de gildeavond boerenkool had gegeten. Uiteraard klopt dat, maar we hebben maar één keer in de maand een bijeenkomst en dat is de tweede donderdag van de maand.

In de afgelopen jaren verzorgde Ronald deze maaltijd. Na zijn overlijden was dan ook even de vraag of deze laatste avond van het jaar op deze manier ingevuld zou kunnen blijven. De nieuwe samenstelling van de commissie ‘food’ heeft de schouders eronder gezet om ook van deze avond een feestje te maken. Op de dag dat de Indische rijsttafel uitgeroepen werd tot immaterieel erfgoed, besloot de commissie (zonder voorkennis) voor de Indische rijsttafel te gaan. De hoofdmaaltijd werd uitbesteed aan een ervaren kok. Voorgerecht en nagerecht werden in eigen beheer verzorgd.

Het voorgerecht bestond uit kippensoep of tomatensoep. Daar werden een biologische Italiaanse Merlot en eenvoudige Blond van de Swinkels familie bij geschonken.

De Indische rijsttafel werd als een lopend buffet gepresenteerd. Hierbij werden een Italiaanse Moscato en IPA geschonken. De Moscato van Mezzacorona uit 2021, won dit jaar goud op de Berliner weintrophy. De IPA was een Jaipur van de Britse brouwerij Thornbridge. Sinds de opening van deze brouwerij, februari 2005, heeft Thornbridge meer dan 350 prijzen gewonnen.

Het nagerecht bestond uit fruit en mangopudding uit de toko. Zowel de wijn als het bier bij het dessert waren van eigen bodem. Voor de wijn was gekozen voor fijne Brut van Wijndomein Avansati in Kerk-Avezaath. Voor deze wijn zijn de rassen Souvignier Gris en Johanniter gebruikt. Tijdens de Wijnkeuring van de Lage Landen 2022 is deze wijn bekroond met een gouden medaille en verkozen tot een van de beste mousserende wijnen. Het bier was een Peach Squeezer IPA van de Amersfoortse brouwerij Rock City.