Edes Wijn en Bier Gilde

Voor deze gildeavond was een externe spreker uitgenodigd, te weten Oscar van Mastrigt van de Wageningen University & Research (WUR).

Oscar gaf een bloeiende lezing over fermentatie in de breedste zin. De eerlijkheid gebied dat er deze avond een stroom aan informatie werd gegeven dat velen, waaronder ikzelf, maar een deel heeft kunnen onthouden. Maar dit maakte de avond niet minder boeiend. Hij opende zijn lezing met de vraag: hoeveel procent van ons dagelijks eten is gefermenteerd? 10%, 20%, 25% of 30%. Het juiste antwoord is 30! Zaken waar je de gildeleden direct aan denken zijn uiteraard wijn, bier en brood. Maar waar je niet direct aan denkt zijn producten als yoghurt, kaas, augurken of olijven.

Na de introductie ging Oscar dieper in op zijn onderzoek, waar hij in 2018 op promoveerde, naar het versnellen in de productie van kaas, waarbij ook nog nieuwe smaken ontdekt werden. Met die wetenschap kan weer onderzoek gedaan worden naar veganistische kaas die een smaakbeleving heeft als de echte variant.

Tijdens de pauze werden de kazen aangesneden die gildeleden meegenomen hadden. Na de pauze werd ingegaan op het maken van alcoholvrij bier. Hiervoor worden twee soorten gist gebruikt, te weten een Zuid-Afrikaanse wijngist en gewone biergist. Een beetje in het kort komt het erop neer dat de Zuid-Afrikaanse gist weinig suikers omzet in alcohol, terwijl de gebruikelijke biergist dit wel doet, uiteraard is dit afhankelijk van de alcoholtolerantie van deze gist. De Zuid-Afrikaanse gist vermeerdert zich veel sneller dan de biergist, waardoor laatstgenoemde zich minder goed kan ontwikkelen en zodoende minder suikers omzetten in alcohol. De gebruikte Zuid-Afrikaanse gist is van origine een wijngist.

Aan de wijnmakers de uitdaging om te kijken of het hen lukt om een onderzoek te doen naar het maken van alcoholvrije wijn die nog lekker is ook. Wanneer één van de leden zich geroepen voelt om zich hiermee bezig te houden, kan een berichtje naar de secretaris gestuurd worden en wordt er gekeken of het mogelijk is om aan een stam van die Zuid-Afrikaanse wijngist gekomen kan worden.

Enkele leden van de activiteitencommissie hadden de tafels al klaar gezet voor de Algemene Leden Vergadering. Daarna was het tijd voor een kopje koffie. Terwijl de koffie ingeschonken werd, kwamen de eerste leden binnendruppelen. Er was voor cake gezorgd, welke tijdens de koffie of thee genuttigd kon worden. Daarna vertrok het gezelschap richting het gildelokaal.

Tot grote schrik van de ‘tafelzetters’ bleek de opkomst ver boven verwachting en moesten er stoelen bijgezet worden, maar dit bleek niet het enige wat nodig was, er moesten ook extra tafels de zaal ingedragen worden. Na dit oponthoud kon de voorzitter de vergadering openen.

Na de gebruikelijke formaliteiten werd de oproep gedaan voor de twaalf verschillende commissies, deze oproep kon rekenen op een geweldig gehoor. Alle commissies hebben voldoende vrijwilligers om de komende jaren vooruit te kunnen. Na vele jaren de functie algemeen bestuurslid ingevuld te hebben en inmiddels een nieuwe woning betrokken te hebben in Groningen, heeft Sven het stokje over gedragen aan Teunis Jan. Bij deze heet het bestuur Teunis Jan van harte welkom. Bij deze nogmaals hartelijk dank voor de vele jaren dat je je ingezet hebt voor onze mooie vereniging, Sven.

Na de vergadering was het tijd voor gezellige onderonsjes. Onderwijl werden de diploma’s wijnmaken en bierbrouwen uitgedeeld, gevolgd met het uitdelen van de certificaten en de medailles die vorig jaar gewonnen werden tijdens de gildewedstrijden wijnmaken, bierbrouwen en likeur bereiden. Het was sneller half elf dan verwacht en het leek een race tegen de klok om de zaal weer aan kant te krijgen. Iedereen wist dat die race niet gewonnen kon worden, want we horen eigenlijk al om tien uur te stoppen.

Kortom: dat een ALV niet altijd een saai praatje vanuit het bestuur en een braaf luisteren door de leden hoeft te zijn is, deze avond wel gebleken.

Na een nieuwjaarsgroet van de voorzitter ging de gildeavond van start. Op het programma van de wijnmakers stond een proeverij van vakantiewijn, de vraag welke onderwerpen er in de loop van het jaar besproken zullen worden uit het boek ‘Wijn maken voor de gevorderden’ en er werd een themawijn gekozen. De vakantiewijn was Kloosterwijn uit Duitsland. Tijdens het proeven werd door Bertus verteld over de wijngaard, waar de twee witte, één rosé en één rode wijn vandaan komen.

De taken wie welke lessen voor zijn/haar rekening neemt zijn verdeeld. Er is gekozen om de lessen uit te smeren over meerdere jaren, zodat er voldoende aandacht besteed kan worden per hoofdstuk. Dit jaar zullen er nog twee avonden besteed worden aan het boek voor de gevorderde wijnmaker. Als themawijn is er gekozen voor perenwijn. Er is afgesproken dat de wijn voor minimaal 85% uit peren moet bestaan, voor de rest is men vrij om een eigen keuze te maken v.w.b. soort(en) peer, soort gist, of men peren of sap als hoofdbestanddeel gaat gebruiken etc..

Op het programma van de bierbrouwers stond oorspronkelijk het proeven van het bier dat tijdens de gezamenlijke brouwdag in september 2022 gebrouwen was. Maar door een brouwfout tijdens het koelen, waardoor een melkzuurbacterie zich te goed had gedaan aan de wort wat leidde tot een uiterst zuur bier, kon dit niet doorgaan. Tijdens een bezoek van Niels aan een plaatselijke slijterij is gebleken dat de verschillen tussen Porter en Stout moeilijk te definiëren zijn, hetgeen een mooie opstap was om Porter versus Stout als avondthema uit te werken.

Om het kort te houden:
Zeelui, schippers en dokwerkers hadden in de achttiende eeuw, buiten het zorgdragen voor vervoer van goederen naar verre bestemmingen, een gezamenlijke voorliefde voor een goed glas bier. De Londense rederij stond voor de keus om tegemoet te komen aan die vraag, maar zonder het grote risico te lopen dat het personeel dronken van de loopplank de plomp in zou gaan. Nu was het alcoholpercentage in die tijd niet bizar hoog, maar veel potten bier met weinig alcohol heeft hetzelfde effect als weinig potten met veel alcohol. Een bier dat goed vult met een sterke smaak en tevens een hoge voedingswaarde was dan ook één van de beste oplossingen. Daarmee was het Porter bier geboren. Dankzij de gestegen populariteit ging een groot aantal brouwerijen zich toeleggen op dit biertype. Door zich van de concurrent te onderscheiden verschenen er vele varianten. Hier en daar waagde een brouwer het om het alcoholpercentage te verhogen. Dit kreeg de naam ‘zware Porter’ oftewel ‘stout Porter’, dat later gewoonweg Stout werd genoemd. Na de Tweede Wereldoorlog verdween de Porter uit het landschap, alleen de Ierse brouwer Guinness had het in de brouwketels staan. Wat wel gebrouwen werd is Stout.

Inmiddels staat er ook weer bier onder de naam Porter in de winkelschappen. Maar de verschillen zijn niet helemaal duidelijk. Waar Porter van oorsprong weinig alcohol bevat en Stout juist veel kan het nu ook andersom voor komen. Om maar een voorbeeld te geven: de Banana Foster Porter heeft een alcohol percentage van maar liefst 13,2% terwijl de Dry Stout van Guinness niet boven de 4,2% uitkomt.

Na de lezing werden er wat eigen gebrouwen bieren geproefd en ervaringen besproken die hobbybrouwers als vrijwilliger hebben opgedaan in professionele brouwerijen.

Op het programma staat de kerstmaaltijd. “Eigenlijk best wel vroeg, om op 8 december al een kerstmaaltijd te hebben,” met deze opmerking verontschuldigde één van de leden zich, omdat hij vooraf aan de gildeavond boerenkool had gegeten. Uiteraard klopt dat, maar we hebben maar één keer in de maand een bijeenkomst en dat is de tweede donderdag van de maand.

In de afgelopen jaren verzorgde Ronald deze maaltijd. Na zijn overlijden was dan ook even de vraag of deze laatste avond van het jaar op deze manier ingevuld zou kunnen blijven. De nieuwe samenstelling van de commissie ‘food’ heeft de schouders eronder gezet om ook van deze avond een feestje te maken. Op de dag dat de Indische rijsttafel uitgeroepen werd tot immaterieel erfgoed, besloot de commissie (zonder voorkennis) voor de Indische rijsttafel te gaan. De hoofdmaaltijd werd uitbesteed aan een ervaren kok. Voorgerecht en nagerecht werden in eigen beheer verzorgd.

Het voorgerecht bestond uit kippensoep of tomatensoep. Daar werden een biologische Italiaanse Merlot en eenvoudige Blond van de Swinkels familie bij geschonken.

De Indische rijsttafel werd als een lopend buffet gepresenteerd. Hierbij werden een Italiaanse Moscato en IPA geschonken. De Moscato van Mezzacorona uit 2021, won dit jaar goud op de Berliner weintrophy. De IPA was een Jaipur van de Britse brouwerij Thornbridge. Sinds de opening van deze brouwerij, februari 2005, heeft Thornbridge meer dan 350 prijzen gewonnen.

Het nagerecht bestond uit fruit en mangopudding uit de toko. Zowel de wijn als het bier bij het dessert waren van eigen bodem. Voor de wijn was gekozen voor fijne Brut van Wijndomein Avansati in Kerk-Avezaath. Voor deze wijn zijn de rassen Souvignier Gris en Johanniter gebruikt. Tijdens de Wijnkeuring van de Lage Landen 2022 is deze wijn bekroond met een gouden medaille en verkozen tot een van de beste mousserende wijnen. Het bier was een Peach Squeezer IPA van de Amersfoortse brouwerij Rock City.

Op het programma staan de gildekeuringen. Na een welkomstwoord van de voorzitter wordt de tussenwand gesloten. De wijnmakers en bierbrouwers kunnen zo hun eigen gedeelte van de zaal gebruiken en de keurmeesters gingen van start. Bij de wijnen waren er 10 inzendingen, bij de bieren waren het er 14 en de likeuren telden er 12.

De bierkeurmeester die zijn bevindingen over de keuring presenteerde vond het opvallend dat alle inzendingen nogal ‘dun’ waren. Omdat dit toch wel vragen opriep is hier uitgebreid op ingegaan. Zeker omdat onder de inzenders recepten waren gebruikt die uitgewerkt waren met behulp van een brouwprogramma op de computer, recepten uit boeken waren gehaald en recepten van het internet waren geplukt. Daarnaast ging het niet om een themabier, maar varieerde de inzendingen van witbier tot een quadrupel, dus daar kon het ook niet aan liggen. Misschien komt het door de gebruikte brouw apparatuur” werd er geopperd. Maar ook daar kon de oorzaak niet gevonden. De één gebruikt een brouwautomaat en anderen een weckketel, een wokbrander of inductieplaat. Wellicht komt het door het water?? Maar dat kan het ook al niet zijn, omdat de inzendingen vanuit Ede, Veenendaal, Eemnes en Wijk bij Duurstede afkomstig zijn. Slotconclusie is dat over dit onderwerp nog wel een aantal avonden gevuld kunnen worden.

De eerste drie prijzen bij het bier vielen op:
Robert met een Trippel, goed voor 71 (van de 100) punten.
Robert sleepte met zijn NEIPA 81 punten binnen.
Eiso ging met een Sterk Blond aan de haal met de eerste prijs. Hij kreeg maar liefst 83 punten.

De wijnkeurmeesters waren erg positief over de ingeleverde producten. De keurmeester die het woord nam, besteedde veel aandacht aan de vragen die gesteld werden over de uitslagen.

Als laatste werden de winnende wijnen bekend gemaakt.
Het was Bertus die de derde en tweede en prijs in de wacht sleepte. Hij kreeg voor zijn Johanitter 81 punten en zijn Bramenwijn kwam twee punten hoger uit. De eerste prijs was voor de Regent. Atie was uiterst tevreden met haar 85 punten.

Aan het begin van de pauze werd de tussenwand geopend en werd een ingelaste ‘snuffelmarkt’ goed bezocht.
Vervolgens werd de uitslag van de likeuren bekend gemaakt. Er zaten zeker mooie likeuren tussen. Bij één van de likeuren werd bij één van de inzenders de smaakversterker MSG aanbevolen. Een zoektocht op internet leerde dat het in de toko te koop is onder de benaming Ve-tsin. Bij het horen van deze benaming ontstond enig rumoer, omdat MSG tot een allergische reactie zou kunnen leiden. Na een zoektocht wordt de soep minder heet gegeten dan het wordt opgediend, maar wie dit advies niet vertrouwt kan uitwijken naar keukenzout als smaakversterker.

De eerste drie prijzen bij de likeur vielen op:
Eiso kreeg voor zijn Rabarberlikeur 82 (van de 100) punten.
Jasper kreeg voor zijn Honinglikeur 84 punten.
Rinus kreeg voor zijn Limoncello 87 punten.

Het Edes Wijn en Bier Gilde vierde op 13 oktober haar 30-jarig bestaan. Naar voorbeeld van het Oktoberfest werden er door de leden verschillende Duitse bieren en Duitse wijnen meegebracht, tevens werden er traditionele hapjes, zoals Pretzels en Flammkuchen, meegebracht.

Terugblik

In juni 1992 verruilde Rob Biesta zijn woonplaats Den Haag met Ede. In zijn vorige woonplaats was hij actief binnen het ‘Haags Wijn- en Biergilde’, en het verbaasde hem dat Ede nog niet zo’n vereniging had. Op15 oktober 1992 organiseerde hij een dia-avond in de Rietkampen. Daar hield hij twintig mensen aan over, die maar wat graag hun kennis wilden delen en daarmee gelijktijdig hun eigen kennis vergroten. Op 19 november tekende hij de oprichtingsakte van het Edes Wijn en Bier Gilde, bij de notaris. De vereniging telt op dit moment 45 leden.

Feest

Zo’n twintig leden waren op de feestavond aanwezig. Er werden gezellige gesprekken gevoerd die, uiteraard, voornamelijk over het maken van wijn, brouwen van bier en bereiden van likeur gingen.

De avond verliep zo leuk en gezellig, dat de beheerder van De Kolk vriendelijk kwam verzoeken om ‘er maar eens over te denken om naar huis te gaan’. Geschrokken werd er naar de klok gekeken en die gaf aan dat die al gestaagd richting de half elf was gegaan.

Wanneer het EWBG haar 35-jarig bestaan viert, weet de activiteitencommissie in ieder geval hoe een geslaagde avond georganiseerd moet worden.